De toenemende elektrificatie in Nederland, waaronder het gebruik van warmtepompen, legt een grote druk op het elektriciteitsnet. Slimme warmtepompen kunnen echter bijdragen aan de oplossing door hun flexibiliteit. Deze technologieën spelen een cruciale rol bij het verlichten van netcongestie, zowel in huishoudens als in grotere gebouwen zoals kantoren.
Twee Soorten Warmtepompen
- Volledig elektrische warmtepompen: Verbruiken gemiddeld 3.200 kWh per jaar en vervangen zo’n 1.200 m³ gas.
- Hybride warmtepompen: Gebruiken ongeveer 1.900 kWh elektriciteit en 700 m³ gas per jaar en werken samen met een cv-ketel.
Beide typen warmtepompen kunnen zorgen voor een piekvraag op het elektriciteitsnet, vooral tijdens koude dagen wanneer hun efficiëntie afneemt. Deze piekvraag leidt tot netcongestie en kan onderspanning veroorzaken, waarbij het voltage onder de 207 volt daalt. Dit belemmert de prestaties van de warmtepomp.
Netcongestie en Energievraag
Door de toegenomen vraag naar elektriciteit komen netten onder druk te staan. Volgens de Capaciteitskaart Elektriciteitsnet van Netbeheer Nederland zijn veel regio’s al overbelast. Gelijktijdige energievraag in woonwijken leidt tot storingen en kan zelfs afschakeling veroorzaken. Het probleem wordt verergerd door de opwekking van zonne-energie, die bij overschot leidt tot overspanning.
Slimme Sturing als Oplossing
Slimme warmtepompen kunnen flexibel worden aangestuurd om pieken in energiegebruik te vermijden. Ze passen hun werking aan op basis van:
- Dynamische energietarieven: Ze verbruiken energie als de prijzen laag zijn of als er een overschot aan zonne-energie is.
- Vraag en aanbod: Ze kunnen bijvoorbeeld eerder opwarmen als er veel zon is, waardoor ze helpen om zonne-energieoverschotten op te vangen.
TenneT berekende dat Nederland met slimme sturing drie tot vijf minder gascentrales nodig heeft.
Innovaties en Uitdagingen
De slimme sturing wordt vaak uitgevoerd door energiemanagementsystemen (EMS) die de warmtepomp aansturen. Nieuwe protocollen, zoals het S2-protocol van TNO, maken deze systemen flexibeler en onafhankelijk van specifieke fabrikanten. Kunstmatige intelligentie wordt gebruikt om energieverbruik verder te optimaliseren, terwijl comfort voor de gebruiker behouden blijft.
Toekomst van Slimme Warmtepompen
Slimme warmtepompen zijn essentieel om de energietransitie te versnellen. Door flexibiliteit te bieden en pieken in het energiegebruik af te vlakken, kunnen ze de druk op het net verminderen. Netbeheer Nederland en het kabinet werken aan meer flexibiliteit in het elektriciteitsnet. In Duitsland is het al verplicht dat netbeheerders warmtepompen op afstand kunnen aansturen.
Conclusie
Slimme warmtepompen vormen een belangrijke oplossing voor de druk op het elektriciteitsnet. Ze zorgen voor een efficiënter energiegebruik en bieden een toekomstbestendige manier om de energietransitie te ondersteunen, terwijl ze het comfort van huishoudens behouden.
