Herinner je je nog toen verduurzamen simpel leek? Je zette zonnepanelen op je dak, kreeg de btw terug, saldeerde vrolijk je energierekening weg en voelde je goed over je bijdrage aan het klimaat. Je buurman deed het. Je collega deed het. Zelfs je oom die nog steeds zijn Nokia 3310 gebruikt, had ineens panelen.
Maar toen begon het.
BTW-regels veranderden. Salderen zou langzaam worden afgebouwd… tot het ineens volledig verdwijnt in 2027 (zie Rijksoverheid over saldering). Energieprijzen schoten omhoog, omlaag, en weer omhoog. Thuisbatterijen doken op als de heilige graal, maar ook daar hoor je “wacht nog even” en “doe het nu, voor het te laat is” in dezelfde adem. En als je informatie zoekt, word je ineens bestookt met offertes en belletjes. Je wilde alleen even oriënteren. Nu lijkt het alsof je een aanbesteding bent gestart.
Als particulier voelt verduurzamen in 2025 alsof je op een eiland zit. Aan de overkant roepen mensen dat verduurzaming ‘niet meer loont’. Anderen zeggen dat het ‘juist nú slim is’. Je vrienden zijn verdeeld. Je buren ook. De kranten wisselen per week van toon. En jij? Jij wilt misschien wel. Maar je weet niet wat je wilt. Laat staan wanneer. Of waarmee je moet beginnen. Je wil geen domme keuzes maken. Geen geld weggooien. En vooral: geen spijt over een beslissing waar je morgen al aan vastzit.
Even een paar feiten op een rij. Sinds 2023 is de btw op zonnepanelen voor particulieren afgeschaft (zie Belastingdienst – btw nultarief zonnepanelen). Je hoeft dus niks meer terug te vragen – het zit niet meer in de prijs. De salderingsregeling stopt volledig vanaf 2027. Dat betekent: zonder batterij lever je overdag veel stroom terug voor weinig geld en koop je ’s avonds weer duur in. Subsidies zijn er nog steeds. De ISDE-regeling (Investeringssubsidie duurzame energie en energiebesparing) ondersteunt investeringen in hybride warmtepompen, isolatie, zonneboilers en warmtenetten (zie RVO – ISDE voor woningeigenaren). Voor thuisbatterijen is er op dit moment geen landelijke subsidie, maar sommige provincies of gemeenten bieden wél stimuleringsmaatregelen (check jouw regio via energiesubsidiewijzer.nl).
Energieprijzen blijven onvoorspelbaar. Heb je een vast contract, dan zit je goed tot het afloopt. Variabele contracten bewegen mee met de markt. Dynamische contracten kunnen per uur sterk verschillen – interessant als je een EMS of batterij hebt en weet wat je doet (zie Milieu Centraal – energiecontracten).
Wat is dan nog rendabel? Dat hangt volledig af van jouw situatie. Heb je veel dagverbruik? Dan leveren zonnepanelen nog steeds goed op. Verwarm je elektrisch, of overweeg je dat? Dan is isolatie cruciaal. Ben je overdag vaak thuis, of heb je een elektrische auto? Dan kan slim laden en energiemanagement lonen. Heb je al panelen? Dan is een thuisbatterij met EMS binnenkort interessant. Maar: alles hangt samen. Je kúnt geen goed besluit nemen over een thuisbatterij als je niet weet hoe je huis verbruikt. Je kúnt geen warmtepomp kiezen zonder naar je isolatie te kijken. En dat maakt het… nou ja, ingewikkeld.
Als je nu een formulier invult om ‘meer informatie’ te krijgen, word je vaak binnen 48 uur gebeld door vijf aanbieders die allemaal hun eigen oplossing hebben: een set panelen, een mooie warmtepomp, een thuisbatterij met app. Maar ze kennen jou niet. Ze weten niet wat je wil. Ze weten niet hoe je woont. Ze weten niet wat je gezin doet, of je overdag thuis bent, of je huurt of koopt, of je plannen hebt om te verhuizen, of je al ooit isolatie hebt laten doen. Toch willen ze iets verkopen. Terwijl jij misschien alleen maar helderheid wil.
Verduurzaming is geen boodschappenlijstje. Het is een route. En dat pad begint niet bij een warmtepomp, of een thuisbatterij, of twaalf zonnepanelen met een bluetooth-app. Het begint bij wat je nu hebt. Wat er al ligt. Wat je huis al doet. Wat je leven vraagt. En pas dan: waar je heen wilt.
Wil ik volgend jaar volledig elektrisch koken? Over drie jaar van het gas af? Of wil ik vooral lagere maandlasten zonder gedoe? Dat klinkt eenvoudig, maar de meeste mensen hebben dat gesprek nooit gevoerd. Ze krijgen een offerte voor een oplossing, zonder dat iemand heeft gevraagd wat het probleem eigenlijk is.
Stel: je woont in een tussenwoning met twaalf zonnepanelen op het dak. Je denkt aan een warmtepomp, maar je cv-ketel is net twee jaar oud. Je isolatie is redelijk, maar niet top. Je hoort iets over een EMS-systeem, maar weet niet eens dat je slimme thermostaat al meer kan dan je dacht. Dan is het misschien helemaal niet handig om nu een warmtepomp te kopen. Misschien is het slimmer om eerst je verbruik inzichtelijk te maken via je slimme meter of een EMS, dan te isoleren waar het meeste verlies zit – vaak glas of vloer – en daarna pas te kijken of een hybride warmtepomp iets voor je is. Dat is geen uitstel. Dat is strategie.
En wat onderweg verandert, mag meebewegen. Wat als de salderingsregels in 2026 weer wijzigen? Wat als je toch verhuist binnen drie jaar? Wat als je buurvrouw ineens een gezamenlijke buurtbatterij start? Dan wil je geen vastgeroest systeem. Je wil een flexibel pad dat meebeweegt met jouw leven, je huis en de markt. Geen alles-in-één pakket met twintig jaar spijtgarantie.
Misschien denk je nu: maar ik weet nog niet wat ik wil. Dat is juist de krachtigste positie om in te zitten. Serieus. Want dat betekent dat je nog geen overhaaste keuzes hebt gemaakt. Het enige wat je nodig hebt, is overzicht. Wat is mijn situatie nu? Wat wil ik op korte, middellange en lange termijn? En wat is daarvoor een slimme volgorde?
Verduurzamen is geen wedstrijd. Je hoeft niet de eerste te zijn. Je hoeft alleen maar de juiste stappen te zetten – in jouw tempo, met jouw middelen.
En wat is dan zo’n EMS eigenlijk? Een Energy Management Systeem helpt je om je energie slimmer te gebruiken. Denk aan zonnepanelen die pas terugleveren als je thuisbatterij vol zit, een laadpaal die je auto oplaadt op de goedkoopste momenten van de dag, of je warmtepomp die slim reageert op weersvoorspellingen en energietarieven. Met een EMS kun je dus echt gaan profiteren van een dynamisch energiecontract of zelfs handelen op de onbalansmarkt. Maar alleen als je weet wat je doet. (Meer weten? Zie Milieu Centraal over EMS-systemen).
Het is logisch dat je je overweldigd voelt. Maar je hoeft het niet alleen te doen. En je hoeft niet vandaag alles te beslissen. Sterker nog: dat is meestal geen goed idee. Begin met het verkennen van jouw situatie. Breng in kaart wat je al hebt. Kijk waar je heen wilt. En maak daar een plan bij – een routekaart die kan meebewegen, net als jij.
